Trong không gian công cộng ngoài trời thì hệ thống đèn chiếu sáng là một yếu tố quan trọng, nó không chỉ là những thiết bị chiếu sáng thông thường mà nó còn tác động đến trải nghiệm của khách tham quan, vừa mang yếu tố kinh tế đối với nhà quy hoạch. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giải đáp cho bạn lý do ánh sáng là một phần thiết yếu trong các không gian công cộng và giải pháp tối ưu nhất cho thiết kế hệ thống ánh sáng của các khu vực này.

Một góc công viên ánh sáng tại Quận 9-HCM

Ý nghĩa của các không gian công cộng đối với cư dân vùng đô thị là gì?

Không gian công cộng đóng một vai trò thiết yếu trong đời sống xã hội của chúng ta. Đó là không gian mở, nơi mọi người được tham quan sử dụng miễn phí. Nếu như ở làng quê Việt Nam xưa có cây đa, giếng nước, sân đình, thì ngày nay ở các khu đô thị, không gian công cộng có công viên cây xanh, quảng trường, phố đi bộ, bờ sông, ven hồ... Ở đô thị, nhà cửa, khu dân cư chi chít, do đó, những không gian mở như công viên, phố đi bộ... đóng vai trò quan trọng giúp kết nối các cư dân với nhau, tạo sự tương tác hòa nhập xã hội, người dân có thể đi dạo, thể dục, gặp gỡ, tham quan...

Người dân vui chơi tại công viên lúc về đêm

Tại sao ánh sáng là yếu tố quan trọng đối với công viên và các khu vực công cộng?

Có thể thấy, tầm quan trọng đầu tiên của hệ thống chiếu sáng là mang lại ánh sáng cho con người, giúp đảm bảo an ninh và sinh hoạt chung. Đa số mọi người lui tới công viên và các khu vực công cộng vào khoảng thời gian rảnh trong ngày, đặc biệt là buổi tối. Do đó, hệ thống ánh sáng là rất cần thiết để thực hiện chức năng chiếu sáng cho người dân. 

Đối với nhà quy hoạch đô thị và đơn vị thiết kế không gian công cộng thì ánh sáng nó không chỉ là vấn đề về ánh sáng, mà nó còn liên quan đến vấn đề kỹ thuật, kinh tế và chiến lược. Nếu lắp đặt một hệ thống chiếu sáng công cộng mà không suy nghĩ về kỹ thuật và chiến lược kinh tế thì hệ thống chiếu sáng đó không tạo ra sự chuyển đổi thành công, và không có tính bền vững. 

Giải pháp chiếu sáng nào là tối ưu nhất cho hệ thống chiếu sáng không gian công cộng?

Có nhiều loại nguồn chiếu sáng trên thị trường và mỗi loại đều sẽ có giá thành, chất lượng ánh sáng khác nhau. Hiện nay, người ta sử dụng chủ yếu 2 loại đèn để chiếu sáng đường phố, đô thị, công viên, khu vực công cộng... đó là đèn Natri cao áp (HPS) và Đèn Led. Đèn HPS có ánh sáng màu vàng ấm, độ hoàn màu kém, giá thành rẻ, tuổi thọ khá cao gần 24.000 giờ và làm bằng thủy tinh nên dễ hư hỏng khi bị va đập. Đèn Led cung cấp ánh sáng trắng, dịu nhẹ, độ hoàn màu rất chính xác, tuổi thọ rất cao (50.000 giờ) và làm từ chất liệu rắn nên độ bền cao.

Hình ảnh so sánh thực tế về nhiệt độ màu của đèn Led và đèn HPS

Mặc dù đèn Led có giá bán cao hơn đèn HPS, nhưng có nhiều tính năng, ưu điểm vượt trội hơn. Thứ nhất, ánh sáng đèn Led mang lại trải nghiệm tốt cho người đi đường, người tham quan. Đảm bảo an ninh, an toàn hơn bởi ánh sáng rõ nét, chân thực, có thể định dạng hình ảnh tốt hơn, tránh các va chạm xe cộ hoặc trộm cướp lộng hành. Ánh sáng dịu nhẹ, không gây chói mắt, không tỏa nhiệt nhiều gây nóng nực, khó chịu cho con người. 
Thứ hai, đèn Led giúp tiết kiệm một khoản tiền điện lớn bởi đèn Led tiêu thụ điện năng thấp (6-8W), 95% điện năng được biến đổi thành quang năng, còn khoảng 5% dư thừa biến đổi thành nhiệt năng, lượng nhiệt tỏa ra này không đáng kể, không ảnh hưởng đến tuổi thọ đèn. Hơn nữa, tuổi thọ đèn Led trung bình 50.000 giờ, với tuổi thọ cao và độ bền tốt nên chi phí để sửa chữa, bảo trì, thay thế được giảm thiểu tối đa. Do đó, việc sử dụng đèn Led cho các không gian công cộng là lựa chọn hợp lý và tiết kiệm trong lâu dài nhất.
Như vậy, có thể thấy ánh sáng có vai trò quan trọng đối với khu vực công cộng nơi đô thị. Để đáp ứng nhu cầu chiếu sáng và tiết kiệm điện năng tối đa thì đèn Led là lựa chọn hợp lý nhất.